kutubhona

Усмон ўтказиб берган. Яна ривоят қилинишича Аллоҳ мусулмонларни Шом юрти устидан ғолиб қилиб, улар Дамашқ ва Ҳимс аҳли билан сулҳ тузишгач ғалабага эришмай ва Аллоҳ душманларини тор-мор қилмай туриб бу юртларга киришни хоҳламадилар. Шунинг учун Мизза ва Шаъбон яйлови ўртасидаги Барада яйловига ҳарбий лагер қурдилар. Бараданинг икки томонида ўтлоқ яйловлар бўлиб Дамашқ ва унинг атрофидаги қишлоқлар аҳолиси бу яйловлардан бемалол фойдаланар, яйлов улардан биронтасига тегишли эмас эди. Мусулмонлар шу ерга ўрнашдилар. Бу хабар Умарга етиб Умар уни уларга ўтказиб берди, Умардан кейин Усмон ҳам уни ўтказиб берди. Бу ер ҳамон унинг аҳлиники бўлиб унга хирож солинмайди, балки ушр тўланади, холос. Чунки у мусулмонларга бошиданоқ мулк қилиб берилган ва унга хирож солинмаган. Имом куч билан фатҳ қилинган ерлардан одамларга бўлиб берган ер майдонлари ҳам ушр ерига қўшилиб ушрий ер бўлади. Улар аҳолиси мусулмонлардан қочиб ташлаб кетган ерлар ёки фатҳ қилинган давлатнинг ёки ундаги ҳокимларнинг ёки шу ҳокимлар аҳли оиласи, яқинларининг мулки бўлган ерлардир. Мадина аҳли бўлмиш қадимги шайхларнинг биридан ворид бўлишича, у девонда Умар ибн Хаттоб р.а.нинг Кисро ва унинг оиласи мол-мулкларини, еридан қочиб кетган ҳар бир кишининг, жангда ўлдирилган ҳар бир кишининг мол-мулкини ва ҳар бир сувлоқ жой ёки чангалзорни инъом қилиб берганини кўрган. Умар бу ерлардан кишиларга бўлиб берган бўлиб, бу ерлардан ушр олинар эди. Шунинг учун бу ерлар гарчи давлат кучи билан фатҳ қилинган бўлса-да – чунки улар ўз эгалари қўлида қолмади – ушрий ерга айланди ва уларга хирож солиғи солинмади, балки имом томонидан уларни мусулмонларга бўлиб берилгани сабабли мусулмоннинг мулки бўлиб қолди.

Имом ҳали фатҳ этилмаган ердан Аллоҳ уни мўминларга фатҳ қилиб берганидан кейин бўлиб берадиган ер ҳам ушрий ерга қўшилади ва у бўлиб берилган киши учун инъом бўлади. Бунга мисол қилиб Росулуллоҳ с.а.в.нинг Тамим ад-Дорийга Халилдаги Ҳабро, Ҳабрун, Марҳун ва Айнун ерини бўлиб берганини мисол қилиш мумкин. Чунки Тамим ад-Дорий Росулуллоҳ с.а.в. ҳузурига ўз жамоати билан бирга келган пайтида Пайғамбаримиз с.а.в.дан бу жойларни агар Аллоҳ мусулмонларга фатҳ қилиб берса ўзига бўлиб беришини сўраганида Пайғамбаримиз с.а.в. унга бўлиб берган ва бу